In 2017 registreerde de politie weer meer overlastincidenten waarbij personen met verward gedrag betrokken waren. Het aantal geregistreerde incidenten steeg met 12 procent ten opzichte van 2016.
Uit de cijfers van alle politie-eenheden blijkt dat het totale aantal overlastregistraties waarbij een of meerdere personen met verward gedrag betrokken waren, steeg van 51.945 in 2013 naar 83.501 in 2017. Alle politie-eenheden volgen min of meer de landelijke trend.
Unieke personen
De politie benadrukt dat lang niet alle mensen met verward gedrag met de politie in aanraking komen. In de meeste gevallen is het gedrag niet overlastgevend, crimineel of gevaarlijk. Het gaat om kwetsbare mensen, die de grip op hun leven (dreigen te) verliezen. Passende zorg en ondersteuning kan veel leed voor de persoon zelf en de omgeving voorkomen.
Uit de huidige cijfers kunnen geen conclusies worden getrokken over het aantal personen met verward gedrag dat voor overlast zorgt. Eenzelfde persoon kan zorgen voor meerdere registraties en bij één registratie kunnen ook meerdere personen betrokken zijn. Personen die in verwarde toestand een strafbaar feit pleegden, zijn ook niet in deze (overlast)categorie opgenomen. Dit geldt ook voor personen die suïcide pleegden of een poging daartoe deden. Daarnaast zijn verschillen in registratiediscipline niet uitgesloten, bijvoorbeeld omdat er meer aandacht is voor de problematiek.
In de registratie wordt geen onderscheid gemaakt tussen lichte en zwaardere problematiek, acuut of niet-acuut
Zorgelijk
Ondanks de beperkingen van de registratie is de stijgende trend opvallend en zorgelijk. De politie heeft grote zorgen om de mensen die dreigen af te glijden en de mensen van wie het gedrag veel impact heeft op de omgeving. De indruk is dat niet alleen het aantal, maar ook de ernst van de incidenten toeneemt. Honderden politiemensen hebben dagelijks met deze problematiek te maken en het komt ook regelmatig voor dat speciale teams ingezet moeten worden om rust in de situatie te brengen. De oorzaken hiervan zijn lastig te duiden en vraagt nader onderzoek.
Momenteel wordt door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) onderzoek verricht in opdracht van het landelijk “Schakelteam personen met verward gedrag” naar de aard en omvang van het vraagstuk van mensen met verward gedrag. De analyse richt zich onder meer op het aantal unieke personen in de overlastregistratie van de politie. In het onderzoek wordt ook informatie van andere organisaties betrokken. De uitkomsten worden in de loop van dit jaar door het Schakelteam bekend gemaakt.
Politie en zorg in de wijk
Volgens politiechef Pieter-Jaap Aalbersberg van de Eenheid Amsterdam, die binnen de politie verantwoordelijk is voor het thema personen met verward gedrag, wordt er nog te weinig gedaan om te voorkomen dat mensen in de problemen komen en situaties uit de hand lopen.
‘Preventie en vroegsignalering moeten veel hoger op de agenda komen en prioriteit krijgen. Net zoals de politie zouden ook professionals uit de zorg en ondersteuning 24/7 bereikbaar en beschikbaar moeten zijn in wijken en buurten. Samen met wijkagenten kunnen zij zorgwekkende signalen vroeg oppikken en kwetsbare mensen eerder voorzien van passende zorg en ondersteuning. Bij de politie zijn ze vaak niet op de goede plek. Het hulpaanbod moet beter aansluiten bij de behoeften en moet goed toegankelijk zijn.