Unieke ontdekking van duizenden jaren oud in Almere

Foto: Gemeente Almere

Archeologen en vrijwilligers hebben in de Almeerse bodem een unieke ontdekking gedaan. Op twee meter diepte blijkt een bijzondere houten constructie bewaard te zijn waarmee bewoners in de Steentijd niet alleen vissen konden vangen, maar ook levend konden bewaren om ze vervolgens later te kunnen conserveren of op te kunnen eten. Een dergelijke constructie uit de Steentijd is in Europa nog niet eerder gevonden.

In 2013 is al archeologisch onderzoek gedaan in industrieterrein Stichtsekant bij de A27. Destijds zijn er resten gevonden uit de Nieuwe Steentijd, zo’n 4.500 jaar geleden. De vondst bestond toen uit een handjevol houten palen die geplaatst waren in een groot nu lang verdwenen meer. Na onderzoek werd vermoed dat de palen deel uit maakten van een aantal enorme vangstinstallaties om vissen of vogels mee te vangen. Daarom is deze zomer verder archeologisch onderzoek gedaan naar de rijen van houten palen.

Archeologen en tientallen vrijwilligers hebben afgelopen weken gewerkt aan de opgraving bij Stichtsekant. Er zijn ongeveer 2.500 houten palen gevonden en met zekerheid kan nu worden gesteld dat ze gezamenlijk een visweer vormden, kortom een installatie om vissen mee te vangen. Van een van de bouwers van de visweer is zelfs een voetstap gevonden. De voetstap is ongeveer 4.400 jaar oud en is relatief klein (22 cm lang, ongeveer maat 36). Inmiddels is de visweer over een lengte van bijna 90 meter blootgelegd.

De wanden van de visweer bestaan uit gevlochten schermen, zogenaamde vlechtwandschermen, die worden ondersteund door houten palen. Tussen de schermen waren openingen aanwezig en in elk van die openingen was een bijna twee meter lange visfuik geplaatst. De archeologen vermoeden dat de visweer diende om vissen te vangen die seizoensmatig het zoete water opzochten voor de jaarlijkse paai. Het ging waarschijnlijk om vissen zoals zalmen, harders en finten.

De grootte van deze visweer is in Europa zeer uitzonderlijk en dit type is nog niet eerder aangetroffen. Tijdens de opgraving is ook een constructie gevonden, een meer dan 160 meter lange golvende rij palen in het water met vlechtwanden waaraan driehoekige houten hokken waren gebouwd. Ook deze constructie bestaat uit palen en vlechtschermen. In deze driehoekige ruimten werd zeer waarschijnlijk een deel van de vangst opgesloten totdat de vissers er aan toe waren om een deel ervan te conserveren of op te eten. Gezien de enorme opslagcapaciteit verwachtten de vroegere vissers grote vangsten. In Europa is dit type constructie van deze ouderdom niet eerder ontdekt. Beide constructies bieden een nieuwe en onverwachte blik op de periode rond 4.500 jaar geleden waarin Europa een roerige en formatieve periode doormaakte. Een tijd waarin migraties optraden vanuit de omgeving van de Zwarte Zee en vanuit Zuidwest Europa.