Van de Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar is 1 op 9 laaggeletterd. Dit moet veranderen, en daarom heeft de overheid samen met Stichting Lezen & Schrijven onder meer het Project Taal voor het Leven in het leven geroepen. Ook in Almere draait dit programma al enkele jaren.
Laaggeletterd
In heel Nederland zijn zo’n 1,3 miljoen laaggeletterden. Dat houdt in dat zij lezen op het niveau van eind basisschool of lager. Er zijn net iets meer laaggeletterde vrouwen dan mannen, 53 versus 47 procent.
In tegenstelling tot wat wel gedacht wordt bestaat het merendeel van de laaggeletterden, 65 procent, uit autochtone Nederlanders.
Onzichtbaar
Mensen die moeite hebben met lezen en schrijven schamen zich hier vaak voor. Wat zou de omgeving er wel niet van denken dat hen het lezen en schrijven niet makkelijk afgaat? Vaak verzinnen ze daarom ook smoesjes. ‘Ik ben mijn leesbril vergeten’, ‘Ik lees het thuis wel’, ‘Ach, schrijf jij dat even voor mij op?’ zijn voorbeelden van manieren waarop ze met situaties die leesvaardigheid vereisen omgaan. Het zijn ook dingen die wel vaker gehoord worden, daarom valt het ook niet zomaar op dat zij laaggeletterd zijn.
Problemen
Het vraagt echter bewustwording dat laaggeletterdheid ook tot problemen kan lijden. Wat als iemand de afspraken niet nakomt, omdat hij of zij de notitie in de agenda niet begrijpt? Ook gebeurd het regelmatig dat medicijnen verkeerd worden ingenomen, omdat de bijsluiter niet gelezen kan worden.
Laaggeletterden zijn overigens niet alleen aan de kant van de patiënten te vinden. Ook onder de zorgverleners bevinden zich mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Dit maakt de kans groter dat er iets mis gaat in de hulpverlening, als instructies niet gelezen kunnen worden en medicijnen moeilijker herkend worden.
In alle branches van de arbeidswereld komen laaggeletterden voor. Omdat verschillende bedrijven de winst zien van werknemers met goede taalvaardigheden, wordt er ook vanuit het bedrijfsleven geluisterd naar initiatieven. Het Flevoziekenhuis heeft inmiddels een spreekuur gerealiseerd, en bezoekers kunnen bij het ziekenhuis terecht om samen de bijsluiters van medicijnen te lezen.
Niet dom
Het is een misverstand om te denken dat laaggeletterden dom zijn. Verschillende personen leren op verschillende manieren en met verschillende snelheden. Bovendien heeft iedereen wel iets wat hij of zij moeilijk vind. Bij de een is dit lezen, bij de ander is dit koken, en weer een volgende kan niet klussen.
Stichting Lezen & Schrijven
Soms helpt het als iets op een andere manier worden uitgelegd. Stichting Lezen & Schrijven is een paar jaar geleden van start gegaan met het project Taal voor het Leven. Hierbij werden taalvrijwilligers opgeleid om mensen die moeite hebben met taal te helpen hun vaardigheden te ontwikkelen. In groepen of individueel wordt er zo gewerkt aan lezen, schrijven en/of spreken.
Leesclubs
Ruim twee jaar geleden gingen ook de eerste leesclubs in Almere van start. Niet alleen autochtone, maar met name veel allochtone Nederlanders bleken hierin geïnteresseerd te zijn. Onder begeleiding van een leesclubbegeleider werd met de groep een boek gelezen. En niet een simpel kinderboekje, nee een echt volwassen boek. Hertaald, zodat de zinnen wat korter zijn, en de moeilijke woorden worden uitgelegd. De cursisten die genoeg zelfvertrouwen hadden mochten uiteraard ook zelf stukjes voorlezen aan de groep.
Meerdere van de (oud) deelnemers hebben inmiddels een inburgeringsexamen of staatsexamen op zak.
Meer informatie?
Wil je meer weten? Of wil je jezelf opgeven als cursist of taalcoach? Kijk dan op de website van Stichting Lezen & Schrijven, of kom naar het Taalspreekuur op de vierde etage van de bibliotheek in Almere Stad.
De leesclubs zelf zijn er momenteel niet in verband met de zomervakantie. Na de vakantie zullen zij weer van start gaan.